Franz fühmann biografie
€ 3,95
€ 3,15
€ 3,50
€ 4,25
€ 3,50
Gratis
€ 3,50
€ 3,15
€ 3,50
€ 3,45
Ton Naaijkens
Een glosse over de vraag of na de val van de Muur ook de ddr-literatuur op instorten staat
De jonge dichter Thomas Rosenlöcher uit Kleinzschachwitz bij Dresden () gebruikt in zijn aangrijpende dagboek over de roemruchte oktobermaand (zie p. e.v.) het beeld dat zich ook aan anderen opgedrongen heeft: dat van de stroomversnelling. Zonder zich op de cultuurhistoricus Jakob Burckhardt te hoeven beroepen stelt Rosenlöcher vast dat de tijd, die veertig jaar heeft stilgestaan, het ineens op een hollen heeft gezet. Wanneer het uur gekomen is ‘en tevens de ware stof’, heeft Burckhardt volgens commentatoren in onder meer Die Zeit en Der Spiegel gezegd, dan grijpt de ‘besmetting’ met ‘elektrische snelheid’ om zich heen en bestrijkt dan in een mum van tijd honderden mijlen en bevolkingsgroepen van de meest uiteenlopende soort. Interessant is behalve de stroomversnelling natuurlijk ook de toestand van bevriezing die eraan voorafging. Voor Rosenlöcher gold het veertigjarige stokken van de tijd - al de tijd van zijn leven - blijkbaar als een onafwendbare en publieke levenservaring. Vandaar dat hij verkoopsters in het warenhuis met hun ‘verstarde gezichten’ tot figuren uit het dodenrijk bestempelt. V
Jeugdliteratuur in de DDR
door Maurice Bogaers
De culturele situatie in de Duitse Democratische Republiek (ddr) verschilt, zoals overal in de zogenoemde ‘socialistische landen’ van Oost-Europa, fundamenteel van die in de Westeuropese wereld. In de ddr vormt de marxistisch-leninistische maatschappij-opvatting, zoals deze door de staat onder leiding van de heersende partij (sed) wordt geformuleerd, het cultuurpolitieke kader waarbinnen zich wetenschappen en kunst, dus ook de literatuur, bewegen. Dit leidt tot een principieel andere opvatting van het begrip ‘culturele vrijheid’: Terwijl elders, bijvoorbeeld in West-Europa, het niet-gebonden-zijn van het culturele leven aan politieke structuren als belangrijke voorwaarde tot ontplooiing geldt, kan in de socialistische optiek de cultuur haar functie pas goed vervullen in een voortdurende dialoog met de partij; ‘Parteilichkeit’ (al in door Lenin geformuleerd) is een richtsnoer voor het culturele bedrijf. Dat wil niet zeggen dat de individuele kunstenaar steeds kritiekloos binnen een aangegeven speelruimte opereert. Vooral sinds het begin der jaren zeventig valt waar te nemen, dat schrijvers de grenzen van deze ruimte verkennen, hetgeen tot interessante discussies kan leiden, ook voor
€ 6,50
€ 6,50
Literatuurgeschiedenis
•
Frühes Mittelalter ()►
De literatuur uit deze periode bestaat hoofdzakelijk uit religieuze teksten. Maar er zijn ook resten van de oudgermaanse dichtkunst bewaard gebleven zoals de Merseburger Zaubersprüche en het Hildebrandslied. In dit laatste wordt het gevecht tussen een vader en zijn zoon (die zijn vader niet herkent) beschreven. Het slot ontbreekt, maar uit andere bronnen weten we dat de zoon gedood wordt. De germaanse heldenliederen liepen meestal tragisch af. Een formeel kenmerk is de stafrijm (alliteratie).
Hohes Mittelalter ()►
Naast de geestelijke dichtkunst ontwikkelt zich onder invloed van het opkomende ridderdom een wereldlijke dichtkunst. Kenmerkend daarvoor zijn de ridderlijke deugden: trouw, moed en zin in avontuur.
Hoofdvertegenwoordigers zijn:
Hartman von Aue (ca. – ca. ) met Erec en Iwein
Wolfram von Eschenbach (ca. – ca. ) met Parzival
Gottfried von Strassburg (ca. – ca. ) met Tristan und Isolde
Het Nibelungenlied, waarvan de schrijver onbekend is, ademt nog geheel de oudgermaanse geest.
De grootste dichter van minneliederen is Walter von der Vogelweide (ca. – ca. ).
Spätes Mittelalter ( – )►
Door de ontwikkeling van de geldeconomie en de ontdekking van het buskruit verliest het ridderdom aan invloed en wordt he