Sam van deventer zoon
De culturele collaboratie van Sam van Deventer, de vertrouweling van de Kröller-Müllers
Met haar uitstekende biografie van Sam van Deventer sluit Ariëtte Dekker de reeks levensgeschiedenissen af van de belangrijkste personen achter het ontstaan van het roemruchte Kröller-Müller Museum op de Hoge Veluwe. De centrale figuur daarbij was uiteraard Helene Kröller-Müller, die de drijvende kracht was achter het streven naar een eigen museum voor haar bijzondere kunstcollectie. Haar echtgenoot Anton Kröller, de gewiekste zakenman, was degene die met financiële manipulaties moest zorgen voor het benodigde geld. Tot slot was er Van Deventer, de altijd loyale assistent van beiden.
Door zijn ‘dienende’ plek op de achtergrond zijn de rol en persoonlijkheid van Sam van Deventer lange tijd onderbelicht gebleven. Zijn bijzondere relatie met beide echtgenoten, zijn opvallende plaats binnen hun gezin en zijn rol bij de realisatie en het behoud van het museum rechtvaardigen alleszins een biografie van deze intrigerende figuur. Hij werd tijdens de Tweede Wereldoorlog de directeur van het museum en landgoed. Maar door zijn houding in die oorlog betaalde hij een hoge prijs voor zijn loyaliteit aan het echtpaar. Na de oorlog, toen de beide Kröllers al niet meer leefden, werd Van Deventer wegens
In vervolg op de biografieën over Anton Kröller en zijn echtgenote Hélène Kröller-Müller verscheen op 19 april j.l. de biografie over Sam van Deventer. Deze biografie is geschreven door Arïette Dekker, die eveneens de biografie schreef over Anton Kröller. Sam van Deventer was de zielsverwant (tegenwoordig zou je zeggen: minnaar) van Hélène Kröller-Müller. Haar echtgenoot Anton Kröller vertrouwde in toenemende mate op Van Deventer bij zijn financiële schimmenspel, waarin onwetende beleggers de opbouw van landgoed De Hoge Veluwe bekostigden en het familieconcern ten onder ging. Tijdens de Duitse bezetting kreeg Sam van Deventer de leiding over het Kröller-Müller museum. Na afloop van de oorlog betaalde Van Deventer een hoge prijs voor zijn “culturele collaboratie”, maar zijn trouw aan het echtpaar Kröller-Müller bleef ongebroken. Hij overleed in in het Gelderse De Steeg. Hélène Kröller-Müller overleed in en Anton Kröller overleed in
In de biografie over Van Deventer komt duidelijk de antipathie naar voren die Hélène Kröller-Müller had ten opzichte van de joodse medeburgers.
Enkele citaten uit de biografie (blz. ): “Ze schreef dat ze de oude renteniersstand zagverarmen en vervangen worden door een onsympathiek jodendom”. Een tweede citaat (blz. ): ”Maar een jo Hij was pas 19 jaar toen hij in het leven van Anton en Helene Kröller binnenkwam. En Sam van Deventer maakte meteen een goede indruk: in maart scoorde hij het winnende doelpunt waardoor de hockeyclub die meneer Kröller had helpen oprichten landskampioen werd. De zoons van het echtpaar Kröller hockeyden ook in het winnende team. Ariëtte Dekker vertelt aan het begin van haar biografie over Van Deventer () smakelijk over die overwinning. Achteraf gezien was het een gewichtig moment. De jonge Sam zou namelijk zijn leven aan het echtpaar wijden. Tot aan zijn dood zou hij hun belang blijven dienen en hen (vooral haar) verafgoden. Over de auteur Helene kennen we als verzamelaar en van Museum Kröller-Müller, zakenman Anton stichtte natuurpark de Hoge Veluwe. Over beiden is al een biografie verschenen. Die over Anton schreef Ariëtte Dekker(Leven op krediet), de (bekendere) over Helene schreef Eva Rovers (De eeuwigheid verzameld). In dat laatste boek wordt Van Deventer bijna driehonderd keer genoemd. Tussen de vrouw In de zevende aflevering van Biografie op de bühne spreekt Hans Renders met Ariëtte Dekker over haar biografie van Sam van Deventer. Sam van Deventer werd tijdens de Tweede Wereldoorlog directeur van museum Kröller-Müller. Na de oorlog, toen de beide Kröllers al niet meer leefden, werd Van Deventer wegens collaboratie ontslagen als museumdirecteur en kreeg hij met langdurige vervolging te maken. Hij betaalde dus een hoge prijs voor zijn loyaliteit aan het echtpaar. In Biografie op de bühne, het praatprogramma van , komen elke maand de schrijver van een recent verschenen biografie en een biograaf die nog volop aan het werk is aan het woord. Staat in het eerste gesprek de gebiografeerde centraal, in het tweede gesprek gaat het ook over de kunst van de levensbeschrijving, la storia della vita. Biografie op de bühne wordt mede mogelijk gemaakt door het Ook te beluisteren via Spotify. De even onwaarschijnlijke als fascinerende symbiose tussen Anton Kröller, Helene Kröller-Müller en Samuel van Deventer (), bij leven en na hun dood, begon op 15 maart De negentienjarige scholier Van Deventer maakte die dag de beslissende goal in de wedstrijd om het Nederlandse hockeykampioenschap. Vier jaar eerder had Anton Kröller in Den Haag een hockeyclub opgericht voor zijn kinderen: Odis – ‘Ons doel is scoren’. Sam speelde met Kröllers zonen Toon en Wim in het eerste elftal en ter viering van het kampioenschap werd het team uitgenodigd op Huize ten Vijver, de imposante villa die Kröller had laten bouwen in het chique Van Stolkpark in Scheveningen. Dit winnende doelpunt zou een cruciale gebeurtenis in zijn leven blijken, schrijft Ariëtte Dekker in haar biografie van Sam van Deventer, De vertrouweling. Met gevoel voor drama beschrijft ze de wonderbaarlijke drie-eenheid die tussen Sam, Anton en Helene ontstond, waarbij Sam altijd in de schaduw bleef van geweldenaar Anton en aandachttrekker Helene. De vertrouweling is zowel een verbreding als een verdieping van Dekkers monumentale biografie over Anton Kröller, Leven op krediet, die in verscheen. Timmermanszoon Anton Kröller () was een schatrijke selfmade Rotterdammer. Hij ‘De Vertrouweling’ is een boeiende, opvallend kritische biografie van de man die zijn leven aan het echtpaar Kröller-Müller wijdde
Anna van Leeuwen is kunstredacteur bij de Volkskrant. Ze schrijft over tentoonstellingen, musea, kunstenaars en de kunstmarkt.Biografie op de bühne: Ariëtte Dekker over Sam van Deventer
De toewijding van de vleugeladjudant