Vijf 5 tigers

Eeuwig zoeken naar Luceberts diepere bedoelingen

Vlak voor de biografie Lucebert uitkwam werd al bekend dat de dichter Lucebert als achttienjarige sympathieën voor het nationaalsocialisme had en zich in vrijwillig aanmeldde voor de Arbeitseinsatz. Als een blok viel hij voor de ideologie van de nazi’s, inclusief de Jodenhaat. Alleen al dit feit maakte Wim Hazeu’s zesde biografie bij voorbaat nieuwswaardig.

Wie de werkzaamheden van Wim Hazeu het afgelopen jaar via de media een beetje had gevolgd, kon vorig jaar zomer in HP/De Tijd al lezen dat de ‘keizer van de Vijftigers’ hem had pijn gedaan, maar dat hij verder nog niets kon ‘weggeven’. ‘Ik wil niet choqueren, maar ik mag ook niets verzwijgen,’ was alles wat hij erover prijs gaf. Inmiddels weten we meer. Dit gegeven, gecombineerd met de door mij zeer gerespecteerde staat van dienst van Hazeu als biograaf van achtereenvolgens Gerrit Achterberg, J.J. Slauerhoff, M.C. Escher, Simon Vestdijk en Marten Toonder, maakt het lastig om onbevangen aan de biografie over Lucebert te beginnen. Daar komt bij dat ik door mijn betrokkenheid bij de dichter C. Buddingh’ altijd benieuwd ben hoe andere biografen de kruispunten van levenspaden met ‘mijn’ onderwerp ter sprake brengen. Waar een bepaald feit voor de ene biograaf van cruciale be

Lucebert

'Wim Hazeu's grondige biografie werpt een nieuw licht op Lucebert's poëzie. Als vanouds is de auteur bijzonder precies zonder oeverloos gedetailleerd te worden, is zijn stijl vlot en scherp, en durft hij ook in het duister te tasten. Hazeu's reconstructie van Luceberts doorbraak als dichter en schilder is overzichtelijk en gedegen, en beschouwt ook minder gedocumenteerde fasen in zijn carrière, zoals zijn samenwerking met Bertolt Brecht in het Berlijn van het midden van de jaren **** De Standaard

'Lucebert is Hazeu's beste biografie. De mens achter de kunstenaar is door dit onthullende en inzicht biedende boek iemand anders geworden. Een voortreffelijk boek' **** De Volkskrant

‘Hazeu toont begrip voor de jonge leeftijd van de betrokkene, zonder diens keuzes of de antisemitische uithalen in de brieven weg te moffelen. Hazeu heeft zijn bronnen goed op een rij en probeert feiten voor zichzelf te laten spreken.’ **** NRC

‘De beroemde schilder en dichter Lucebert als overtuigde edelgermaan; het is moeilijk te geloven, maar de voortreffelijke biografie van Wim Hazeu laat er geen twijfel over bestaan. Het is een uitstekende biografie geworden, in mijn ogen Hazeu’s beste.’ **** Aleid Truijens, Sir Edmund

Lucebert. Biografie

Portret van een geniaal kunstenaar, tevens overtuigd nazi 

Uitvoerige levensbeschrijving van dichter en schilder Lucebert. Zijn oorlogsverleden, zijn invloed op de Vijftigers en de Cobragroep.

Deze zeer omvangrijke biografie schetst het leven van Bertus Swaanswijk van zijn geboorte () in de Amsterdamse Jordaan tot zijn dood () in Bergen. De eerste hoofdstukken zijn soms schokkend: de armoede in de Jordaan en zijn oorlogsverleden. Altijd al wilde hij kunstenaar worden. Dat is ook gelukt. Als dichter en als schilder werd hij heel beroemd en toonaangevend. Lucebert werd zijn pseudoniem. Luce betekent in het Latijn licht. Het Germaanse bert betekent glanzend. Lucebert werkte keihard in zijn ateliers in Bergen en in het Spaanse Jávea. Dit verblijf waar hij heerlijk ongestoord kon werken wordt beschreven in de Epiloog. De biograaf bezocht het in
Auteur

Wim Hazeu () is een Nederlandse schrijver, journalist, radio- en televisieprogrammamaker, uitgever, dichter en biograaf. Hij is het bekendst als biograaf. Hij schreef onder andere biografieën over Gerrit Achterberg, J.J. Slauerhoff, Simon Vestdijk, M.C. Escher en Marten Toonder. Van tot werkte hij aan de biografie over Lucebert. In dat laatste jaar kreeg hij de beschikking over tientallen brieven d

biografie: Lucebert

Lucebert, pseudoniem van Lubertus Jacobus Swaanswijk (Amsterdam – Alkmaar ),  dichter en beeldend kunstenaar,

wordt beschouwd als de meest revolutionaire, authentieke en beeldende dichter van de experimentele generatie. Vanaf zijn debuut in Reflex () met het antikoloniale gedicht Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia lopen maatschappelijke en artistieke opstandigheid parallel, in de vorm van onvrede met de burgerlijke orde – waarschijnlijk mede veroorzaakt door zijn gedwongen tewerkstelling in nazi-Duitsland – en met de artistieke zelfgenoegzaamheid die hij in Parijs en Rome had gezien in en Als dichter van de Experimentele Groep Nederland trad hij in deze jaren toe tot Cobra. Zoals in het schilderwerk van Karel Appel, en later in zijn eigen schilderwerk, gelden ook in Luceberts poëzie de principes van het antidogmatische en het ‘primitieve’, van naïviteit, spontaneïteit en atonaliteit. Onder invloed van Friedrich Hölderlin en Hans Arp, en door de samenwerking met Bert Schierbeek, kreeg de sterke drang naar het Licht gnostische accenten. In zijn pseudoniem Lucebert komt tweemaal licht voor: in lux en bert. Hij keert de mythe van de gevallen engel Lucifer om. De mens is niet verstoten; de dichter kiest bewust voor een doorleefd m

Een verrassend tijdsbeeld

Citaat: "‘in deze tijd heeft wat men altijd noemde/ schoonheid schoonheid haar gezicht verbrand’/."

schrijver, journalist, radio- en televisieprogrammamaker, uitgever, dichter en biograaf Wim Hazeu () publiceerde zijn zesde grote biografie, over Bertus Swaanswijk alias dichter-schilder Lucebert (). Bij het verschijnen van deze biografie van Wim Hazeu ging de media-aandacht vooral uit naar het opmerkelijke feit dat de zo geliefde en bewonderde Lucebert tijdens de Tweede Wereldoorlog aanhanger van het nationaal-socialisme was. Deze biografie was al gereed in , maar in dat jaar kreeg Hazeu brieven van Lucebert in handen waaruit bleek dat hij in de oorlog vrijwillig in de wapenindustrie van de nazi's had gewerkt en toen een uitgesproken antisemiet was. Het is nauwelijks te geloven, Lucebert als overtuigde edelgermaan en fel antisemiet. Om heel verdrietig van de worden. Het moet zeer pijnlijk zijn geweest voor biograaf Hazeu toen hij dit ontdekte. Zijn teleurstelling is voelbaar, maar wordt niet breed uitgemeten. Later in de biografie stipt de biograaf op cruciale punten - waar Lucebert het fel opneemt voor Joden, communisten en buitenbeentjes bijvoorbeeld - het verleden even aan. De biografie volgt het chronologisch verloop van Luceberts leven en geef